Ոչխարը
Ոչխարը հանգիստ, խաղաղ և անվնաս կենդանի է: Իրեն ընդհանրապես չի կարողանում պաշտպանել` ատամները շան ատամների պես կտրիչ չեն, ոչ ցլի նման պոզեր ունի, ոչ էլ ձիու նման ուժեղ սմբակներ, նապաստակի նման ճարպիկ վազել ևս չի կարող: Մի խոսքով, չի կարող պաշտպանել իրեն: Այդ պատճառով խեղճ ոչխարն իր թշնամիների համար հեշտ պատառ է: Այդ պատճառով էլ ոչխար են կոչում այնպիսի մարդուն, ով շատ թույլ է, և ում հեշտությամբ հաղթում են բոլորը ...
Արտաքինից ոչխարը գեղեցիկ է: Երկար, խիտ և նուրբ բուրդը, գեղեցիկ մարմինը, երկարավուն գլուխը և բարակ ոտքերը զարդարում են նրան: Բայց ահա դեմքից ակնհայտ երևում է հիմարությունը: Նրա աչքերը հիմարաբար ինչ որ հեռուն են նայում: Նույնիսկ փոքր վտանգը բավական է, որ ոչխարը շատ վախենա: Վտանգի ժամանակ շշմած, հիմարաբար կանգ է առնում մի
տեղում, կամ անիմաստ վազում է առաջ, և եթե նույնիսկ խորը ձորէ հանդիպում, մեջն է ընկնում: Եթե գիշերը հրդեհ բռնկվի տանը, և ոչխարին դուրս բերես և փրկես, եթե ձեռքից բաց թողնես, նորից կվազի-կմտնի կրակը և կայրվի ... Ոչխարը որ գայլ է տեսնում, ոչ թե փախչում է, այլ մի տեղում կանգ է առնում և հիմարաբար առջևի ոտքերը գետնին է դոփում, կարծես այդպես գայլին կվախեցնի: Իր սեփական կամքը ոչխարն ընդհանրապես չունի:
Նա միշտ շարժվում է այծի կամքով: Եթե պատահաբար այծի ոտքը սայթաքի և ջուրն ընկնի, ամբողջ ոչխարի հոտը հետևից կգնա և կխեղդվի, եթե տերը օգնության չհասնի: Ամբողջ կյանքում այնպես հիմարաբար է վարվում, կարծես գլխի մեջ ընդհանրապես ուղեղ չունի: Որքան ուզում է փորձես, ոչխարին շատ բան չես կարողանա սովորեցնել: Բայց մարդկանց ինչին է պետք ոչխարի խելքը: Նրան անհրաժեշտ է ոչխարի բուրդը`բրդյա գուլպաներ կամ շալ գործելու համար, նրա ճարպը` մոմի և օճառի համար, կաթը` պանրի համար, մորթին` հագնելու համար և միսը` որպես
բոզբաշացու և խորովածացու...
Մեր ժողովուրդը ոչխարն այնքան օգտակար կենդանի է համարում, որ մտածում է որտեղ ոչխար է ծնվում և բազմանում, այնտեղ վերանում է աղքատությունը: Այս միտքը մեր ժողովուրդն արտահայտել է հետևյալ պատմվածքում:
Ոչխարը և աղքատությունը
(ժողովրդական)
Ոչխարը տուն մտավ, տեսավ աղքատություն, ոտքերը դոփեց և նրա վրա բղավեց.
- Վե՛ր կաց աղքատություն, հեռացի՛ր այստեղից:
- Ինչո՞ւ պետք է հեռանամ: Սա իմ տունն է:
- Ոչ թե քոնն է, այլ` իմն է, հենց հիմա պետք է գնաս:
Ոչխարը որ չդադարեց, աղքատությունը նրան խնդրեց.
- Գոնե տան կեսը տրամադրի՛ր ինձ:
- Ո՛չ, ո՛չ, չեմ կարող զիջել:
Վերջում աղքատությունը խնդրեց. գոնե մի անկյուն տրամադրի՛ր:
- Չեմ կարող տրամադրել, ինձ ամբողջ տունն է պետք:
- Ինչի՞դ է պետք:
- Ինչի՞ս է պետք` մի անկյունում ես պետք է կանգնեմ, մյուսում` գառին պետք է կանգնեցնեմ, երրորդում բուրդը դնեմ և չորրորդում` պանիրը:
Վեր կացավ աղքատությունն ու հեռացավ: Ամբողջ տունը մնաց ոչխարին:
